Imposter syndrome

Bij het imposter syndrome, ook wel bekend als het bedriegerssyndroom, heb je een vervelende stem in je hoofd dat je vertelt dat je niet goed genoeg bent. Ondanks al je prestaties. Je voelt je een oplichter die elk moment door de mand kan vallen, ook al heb je wel degelijk successen geboekt en doelen behaald. Dit gevoel kan ervoor zorgen dat je constant twijfelt aan jezelf en bang bent dat anderen gaan zien dat je ‘eigenlijk niets kunt’. Vooral perfectionisten, starters op de arbeidsmarkt en ambitieuze mensen hebben hier last van.

Medewerkers die last hebben van het imposter syndrome, voeren een innerlijke strijd. Herken imposter gedachten aan deze tekenen:

• Twijfels aan eigen kwaliteiten. Hoeveel je ook bereikt, je blijft het gevoel houden dat je niet voldoet of dat je geluk hebt gehad.

• Ontkennen van je eigen succes. Je ziet je prestaties niet als bewijs van jouw vaardigheden, maar wijt het aan externe factoren, zoals toevalligheid of hulp van anderen.

• Angst om door de mand te vallen. Je vreest constant dat mensen ontdekken dat je eigenlijk niet zo competent bent als ze denken.

• Perfectionisme en uitstelgedrag. Je stelt extreem hoge eisen aan jezelf en bent vaak bang om te falen. Dit kan leiden tot uitstelgedrag of overmatig hard werken.

Het imposter syndrome kan negatieve gevolgen hebben voor zowel de medewerker als de organisatie, zoals:

• Uitputting. Door de constante interne druk kan iemand uitgeput raken, wat kan leiden tot stress, verminderde productiviteit en uiteindelijk een burn-out.

• Lagere betrokkenheid. Medewerkers die zichzelf voortdurend onderschatten, zullen minder snel initiatief nemen of nieuwe uitdagingen aangaan, omdat ze bang zijn om te falen.

• Impact op het team. Het imposter syndrome kan ook invloed hebben op de werksfeer. Collega’s kunnen merken dat iemand zich terugtrekt of juist te perfectionistisch is, wat spanningen of conflicten in het team kan veroorzaken.

Als leidinggevende heb je een belangrijke rol in het ondersteunen van medewerkers die worstelen met het imposter syndrome. Dit zijn een aantal concrete dingen die je kunt doen:

• Maak het bespreekbaar. Creëer in gesprekken de mogelijkheid waar medewerkers zich veilig voelen om hun onzekerheden te delen, zonder angst voor oordeel.

• Benoem specifieke successen. Geef gerichte en oprechte feedback. Benoem concrete voorbeelden van wat een medewerker goed heeft gedaan, zodat ze hun prestaties kunnen erkennen.

• Stimuleer persoonlijke groei. Moedig medewerkers aan om zich te ontwikkelen, maar houd de werkdruk in balans. Het geven van uitdagende taken kan helpen om zelfvertrouwen op te bouwen.

• Toon zelf ook kwetsbaarheid. Door zelf ook eerlijk te zijn over je angsten, onzekerheden en tekortkomingen in werksituaties, creëer je herkenbaarheid en geruststelling bij collega’s met het imposter syndrome. Dit past bij empathisch leiderschap.

Medewerkers die worstelen met het imposter syndrome kunnen veel baat hebben bij de juiste ondersteuning. 

• Coaching of psychologie. Coaching of psychologische hulp kan helpen om de negatieve gedachten te doorbreken en het zelfvertrouwen van medewerkers te versterken en onzekerheden te overwinnen.

• Mentorschap. Een mentor of vast contactpersoon binnen de organisatie kan dienen als klankbord en rolmodel. Dit kan helpen om medewerkers te ondersteunen bij hun ontwikkeling en zelfvertrouwen.

Preventie begint bij het creëren van een werkcultuur waarin iedereen zich gewaardeerd en erkend voelt. 

• Complimenten geven. Geef niet alleen feedback op fouten, maar erken ook de successen van medewerkers. Dit helpt hen om hun prestaties te erkennen en hun zelfvertrouwen te versterken.

• Bouw aan zelfvertrouwen. Moedig medewerkers aan om hun prestaties te vieren en zich te focussen op hun groei. Stimuleer hen om successen toe te schrijven aan hun eigen kwaliteiten.

• Maak falen bespreekbaar. Fouten maken hoort erbij, zelfs voor de meest competente medewerkers. Creëer een cultuur waarin falen als leermoment wordt gezien en verminder de druk om perfect te zijn.Luister ook onze podcast: beginners mindset.

Het imposter syndrome kan verlammend werken voor medewerkers én voor de organisatie. Ons landelijk dekkend netwerk van specialisten begeleidt medewerkers bij het vergroten van hun zelfvertrouwen en het volledig potentieel bereiken. Wil je meer weten over onze aanpak? Neem contact met ons op.